Ter voorbereiding van de PERSWIJN Piemonte proeverij volgend jaar april bracht ik onlangs een bezoek aan een aantal wijnboeren aldaar. Wat opvalt is dat dit echt nog een gebied is, waar familie een enorme rol speelt. Ook is het een gebied van diepgewortelde tradities, zelfs met het wereldwijde succes van de wijnen verandert dit niet. Ik ontmoette de zonen en de dochters van de wijnboeren van toen. Die plukken nu letterlijk de vruchten van het zware werk van hun pionierende ouders in dit gebied. En dat is te zien. Een trip langs hun cantinas is een aaneenschakeling van verassingen. Ze variëren namelijk van veredelde rustieke boerenschuur tot glossy-waardige glamourplek. Maar overal in dit prachtige koele heuvelachtige gebied is de ontvangst aangenaam en zijn de wijnen zeer de moeite waard.  Een verslag van een korte trip naar een uitgesproken wijngebied.

 

Cascina del Monastero – La Morra (www.cascinadelmonastero.it)

De Piemonte trip begint bij Cascina del Monastero. Bij aankomst wacht je een zeer hartelijk welkom door Velda, de vrouw des huizes. Ze leidt onvermoeibaar en op zeer Italiaanse wijze het ‘agriturismo’ op het historische wijnlandgoed, ooit in gebruik als een Benedictijns klooster. Nu genieten internationale toeristen van de wijnen van het domein én Velda’s fenomenale ontbijt. Ze runt dit, samen met haar man Giuseppe en zoon Loris. De 26-jarige Loris is nu hoofdverantwoordelijk voor de dagelijkse leiding van het podere. Een uitgesproken jongeman die het, ondanks de ‘Nebiolisatie’ van zijn Piemonte aandurft om bijzondere blends te maken van bijvoorbeeld merlot, dolcetto en barbera. De Fratin 2014 was zijn eerste echte eigen wijn en is een mooi voorbeeld van hoe mooi zo’n blend is. Hij is vóór het maken van Piemonte wijnen die redelijk snel op dronk zijn. En hij vindt ook dat als er niet minstens 15% alcohol in een behoorlijke Barolo zit, die niet goed gemaakt is. Een jonge man met genoeg lef én zin om het niveau waarop zijn Piemonte zit, nog een stukje hoger te trekken. De wijnen van zijn domein komen onder andere van zijn drie hectares nebiollo op de Bricco Luciani heuvel, met een zuidoost en zuidwest exposure.  Die doen het geweldig op de klei-en kalksteen bodems op ongeveer 250 meter hoogte. Zeker als deze bodem ook lagen zand bevat, om de tannines van deze druif wat te temmen. Uiteraard staat er hier ook barbera, die samen met de nebiollo goed is voor de beplanting van 13 van zijn 15 hectares. Het geheim van de kwaliteit, aroma en potentieel komt onder andere van de lange fermentatie van minstens 15 dagen en de malolactische gisting op frans eiken en opvoeding op slavonisch eiken.

Geproefd:

1.Barbera d’Alba Parocco 2011 DOC: sappig met fruit van zwarte kersen en bramen. Verder kruidig en fris met fijne zuren.
2. Bricco Luciano 2010 DOCG; Een van de toppers van het domein: mooie transparante baksteenrode wijn, iets kruidig; smaak is intens en verfijnd, kersen, bramen, mooie zuren en tannines.

3.Barolo Bricco Rocca Riserva 2005 DOCG: Chocolade en een beetje tabak, zoethout, pruimen, kruidig met vrij zachte tannines en mooi geïntegreerd hout. Mooi complex.

Importeur: VINOVICCIO/ info@vinoviccio.com

 

Diego Pressenda, Monforte d’Alba &Agriturismo La Torricella                                                                                                                                                                        Monforte d’Alba  (www.latorricella.eu/www.diegopressenda.it)

Agriturismo in de Piemonte is een lucratieve business. Geen wonder als je het landschap en de accommodaties ter plekke ziet. Als je dan ook nog bij een goeie wijnboer fantastisch kunt eten, heerlijk slapen of je laten verwennen met de bijproducten van wijnbouw in de geïntegreerde spa dan is de keus zo gemaakt. Denk aan een fijne scrub met die druivenpitjes.  Dat kan op het wijngoed van Diego Pressenda op La Torricella, een luxueus en modern bedrijf met werkelijk alles tot in de puntjes georganiseerd. Uiteraard proef je tijdens zo’n verblijf de wijnen van het familiebedrijf. Ik ontmoet er zoon Oscar Pressenda, die samen met zijn twee zussen het bedrijf runt. Zus Silvia is de wijnmaker, Oscar doet sales en marketing. Vader Diego houdt nog steeds een vinger in de pap en is het liefst in de wijngaard bezig. Er wordt daar op verschillende plekken drie hectares met respectievelijk chardonnay, riesling, dolcetto, barbera en uiteraard nebiollo voor de Barolo’s aanplant. Het bedrijf is niet biologisch, da’s lastig met buren die deze leer niet aanhangen. Maar er wordt zeer gematigd omgesprongen met bestrijdingsmiddelen. Ook om de toekomst van de inmiddels zes kleinkinderen te garanderen. Want als er een ding zeker is, is dat dit bedrijf in de familie blijft. Er wordt een brede range aan wijnen gemaakt. Van een frisse Methodo Classico non dosé, Chardonnay, Riesling tot de klassieke Barbera en Nebbiolo d’Alba. En uiteraard een Barolo DOGC in twee varianten.

Geproefd:                                                                                                                                              

1. Dolcetto d’Alba Dosso DOC, nog steeds de favoriet van vader Diego. Robijnrood met veel rijp donker fruit, bitters heel licht vanille van de rijping op gebruikt hout. Fijn glas, ook gekoeld.
2. Barbera Ariota DOC, Ariota is de wind die over de wijngaarden waait, en zorgt voor koel rijp fruit voor een soepele toch krachtige wijn. Zeer geschikt voor bij de maaltijd, want krachtig met rond zwart fruit
3. De Barolo Bricco San Pietro 2014 proeven we bij een typische Piemontese maaltijd; Ravioli verdi al ripieno con tartuvo nero. Qua structuur, zwaarte en smaak is dit een geweldige combinatie. Mooie rijpe aardse wijn, met delicaat fruit, iets rozen en kers op de achtergrond.

Importeur: Tannico.nl

 

Azienda Agricola Germano Ettore , Serralunga d’Alba (www.ettoregermano.com)

Germano Ettore: “We hebben vele instrumenten, en maar één ingrediënt om mooie wijnen mee te maken”

Net zo indrukwekkend en stevig als de wijnmaker zelf, zijn ook de wijnen van Sergio Ettore. Naast een succesvol man staat vaak een vrouw die hetzelfde resultaat nastreeft. Elena Ettore, voorheen succesvol sommelier, spreekt met net zoveel passie over haar wijnen als haar Sergio. Samen bestieren ze hun zeer moderne Azienda Agricola in Serralunga d’Alba. Het proeflokaal is net verbouwd, en heeft een enorme glazen wand voor een imposante uitkijk over hun gebied. Binnen proef je samen met Sergio zijn bijzondere Barolo’s en Rieslings, het resultaat van 25 jaar passie en visie. Maar ook van het harde werk van zijn vader die hem alles leerde. Zijn eerste echte grote doorbraak kwam in 1993, geen topjaar. Maar Sergio’s Barolo’s waren prijswinnaars. Aangemoedigd door dit succes begon hij te experimenteren met witte variëteiten en pinot noir voor de mousserende wijn Alta Langa DOCG. Riesling is favoriet, in zijn visie is Riesling de witte Barolo. De gelijknamige druif is net zo uitgesproken en gevoelig voor het terroir van kalksteen, klei en zand. Een unieke druif. En daar houdt hij van. Zijn Rieslings zijn uiteraard niet te vergelijken met de Duitse variant, maar zijn Herzu is bijzonder geslaagd. Zeker de jaargang 2009 is een voorbeeld van hoe deze druif ook hier grote wijn kan maken. Maar hij gaat verder in het variëren van wijnmaken in de Piemonte. Onder andere door het gebruik van amforas, want hij wil minder gebruik maken van het eikenhout. Volgens hem is “hout een instrument, en geen ingrediënt. Helaas is niet iedereen is deze mening aangedaan in de Piemonte. Sergio en Elena doen niet altijd precies wat ze willen, maar wat ze kunnen. Met een respectabele serie Barolo’s onderschrijft hij dat wat hij wil, toch heel aardig lukt.

Geproefd:

1.Langhe DOC Chardonnay. Weer een voorbeeld hoe je zonder hout een prachtig glas Chardonnay kunt maken. Rvs-fermentatie en rijping op de lies geven heerlijke mineraliteit en prettige bitters.

2.Hérzu Langhe DOC Riesling: ja natuurlijk, wolliger en warmer dan een Riesling uit de Mosel. Maar nog steeds een typisch voorbeeld van Riesling op niveau qua verfijning, zuren en intensiteit.

3.Barolo DOCG Cerretta en Barolo DOCG Lazzarito Riserva: De Cerreta smaakt mannelijker, stoerder of heeft gewoon meer power dan de Lazzarito.. Het verschil zit ‘m in twee weken langere maceratie op de schil. En de rijping op twee verschillende maten hout. Voor de elegantere Cerretta twee jaar rijping op 700 liter vaten. De Lazzarito kreeg 3 jaar de tijd om te rijpen op 2000 liter vaten. T’is wel duidelijk familie van betere komaf, ik proef een natuurlijke kruidigheid, zwarte kersen en pruimen, wat zoethout en een flinke lengte.

(te koop bij Vinissimo.nl/pastaevino.nl/ tannico.nl)

Azienda Agricola Josetta Saffirio, Monforte d’Alba
 (www.josettasaffirio.com)

Ook bij Azienda Agricola Josetta Saffirio is familie heel belangrijk. Josetta Saffirio, nam de zorg voor het land in Casteletto di Monforte d’Alba in 1977 van haar vader Ernesto Saffirio over. Haar dochter Sara Vezzo is nu de leidende vrouw van de vijfde generatie. En wat voor een. Een zeer dynamische vrouw die zich verantwoordelijk voelt voor de toekomst van de wijncultuur van Piëmonte. ‘We zijn onderdeel van een mozaïek, van het hele plaatje en dus van alles om wijnbouw heen. We helpen de planten goed te groeien, maar wel met de juiste methoden en middelen. Zodat ook de komende generatie een toekomst heeft als wijnboer in dit gebied” Op het moment van bezoek is ze bezig om nieuwe percelen aan te kopen om uit te kunnen breiden. Uiteraard staan nebiollo, barbera dolcetto, moscato aangeplant. Maar we proeven een witte wijn van Rossese, en dat is een hele fijne verassing. Zo vaak kom je die niet tegen buiten de Piemonte. Dat is nog eens wat anders dan de chardonnay en sauvignon die ook bij Josetta letterlijk steeds meer wortels aan grond krijgen.

Geproefd:

1. Langhe DOC Rossese White 2016; De witte variëteit komt alleen voor in Piëmonte en Ligurië.Het is een verassende inheemse Piemonte druif met kracht en kruidigheid. Amandel en acaciabloem, en een tikje houtrijping maakt hem een goeie partner van wat zwaardere visgerechten.
2. Barolo DOCG Persiera 2013: De druiven komen van de gelijknamige wijngaard Persiera in Castelletto of Monforte d’Alba. Intens glas met body en een behoorlijke lengte.Je proeft kruidigheid, kaneel, chocola en donker rijp fruit.
3. Barolo riserva Millenovecento48 ’13. De wijngaard is in 1948 aangeplant, en de oude stokken verklaren de kleine opbrengst van slechts 1000 flessen per jaar. Die zijn dan ook de moeite waard. Zeer intens en complex sap met de nodige tannines.

In de smaak: pruimen, gedroogde rozen, leer en teer en laurier.

(importeur : Il Passatore Vini)

 

Marchesi di Barolo, Barolo

Ooit, in 1807 is het hier begonnen, bij de Marchesi di Barolo Carlo Tancredi Falletti uit het dorp Barolo. Of beter gezegd bij zijn vrouw Juliette. Die zag in dat de nebiollo druiven tijd nodig hadden om een mooie Barolo te worden. Tijd om rustig te fermenteren en een langere tijd te rijpen op hout. Dan pas tonen de wijnen hun volledige potentie. Et voila, de reputatie van de wijn uit het gelijknamige dorp is geboren. Het Di Barolo stel kreeg helaas geen kinderen, en het bedrijf kwam met tussenkomst van erfgenaam de Kerk in handen van de familie Abbona. Inmiddels is de vijfde generatie met Anna and Ernesto Abbona aan bod om het DNA van deze pionier te continueren. Het hele bedrijf ademt historie. Er is een zwaarbeveiligde vinotheek met Barolo’s uit lang vervlogen era’s, In de imposant grote wijnkelder staan nog enkele van de originele enorme houten vaten van weleer. Het is vandaag de dag een groot bedrijf met een productie van 1.500.000 flessen wijn per jaar waaronder alle klassiekers uit het gebied: Barolo, Barbaresco, Nebbiolo d’Alba, Gavi en Moscato d’Asti. We ontmoeten niemand van de familie, maar exportmanager Nicola Toniolli is een waardige en enthousiaste waarnemer. Hij neemt me mee met een rondje proeven van de laatste jaren. Een selectie:

1. Marchesi di Barolo Barbera d’Alba Peiragal, jong maar met potentie. Modern gemaakte wijn met rijping op rvs, handpluk van de Paiagal heuvel. Ik proef geroosterd fruit, krentjes en noten.
2. Marchesi di Barolo Barolo Cannubi 2012, van de heuvel met dezelfde naam. Ook weer een klassieker, intense smaak van zwart fruit, toets rozen, iets specerijen, en mooi kruidig. Aanwezige maar goede tannines, genoeg zuren en een grote lengte.
3. Marchesi di Barolo Sarmassa Barolo 2013. Dit is zo te vergelijken met een hele goeie Bourgogne. Pinottonen, met fijne tannines, en aangename bitters.

Importeur: Perfecte wijn.nl/Verbunt.nl

 

Cascina Castlèt, Castiglione d’Asti

Alweer een bijzonder familieverhaal, maar toch weer heel anders. Geen zonen en dochters om de resultaten van een leven lang hard werken mee te delen op dit domein. Sterker nog, er rest slechts één dame, haar naam is Mariuccia Burio en ze is sinds 1970 het enige overgebleven familielid die het bedrijf beheert.  Alles wat rest aan familie is een oude foto die gebruikt wordt als etiket. Haar hele leven lang heeft ze haar best gedaan om het hele originele domein, versnipperd door erfenissen, van verre familieleden weer terug te kopen. Vandaag heeft ze haar 31 hectare wijngaard, gelegen op zacht glooiende heuvels in Costigliole d’Asti weer geheel in eigen bezit en beheer. En daar groeit het druivenmateriaal van voornamelijk barbera (80%), wat moscato, chardonnay, cabernet sauvignon, en uceline voor een hele range wijnen. Er staat ook wat nebiollo, maar alleen voor de rosé.  Ze maakt bijzondere wijnen met bijzondere namen; Passum, Policalpo, Avié, Litinia, Goj, Ataj en Uceline. We proeven ze allemaal met de wijnmaker Giorgio Gazzelino. Hij vertelt over de bijzondere manier om de hoge zuren in de wijnen te temmen. De Passum bijvoorbeeld wordt gemaakt door passito toe te passen op de druiven. Zo krijgt de wijn op een natuurlijke manier een gevoel van rond en zacht in een verder kurkdroge wijn.

Ze kwam op dit idee tijdens een aantal koude jaren aan het begin van haar carrière. De wijnen waren te hoog in de zuren.  De A Taj Chardonnay is prima, de CastlètRosé helemaal hoe het hoort, de Moscato en de Barbera d’Asti zijn zeer aangenaam. Maar het draait bij Cascina Castlèt om die andere cuvées, de Passum, Policalpo, Litinia, en Uceline. Die worden gemaakt met net dat extra beetje passie. En dat proef je. Je ziet het ook op het etiket. Allemaal symbolische vormen die de kracht van de wijnen benadrukken.

Geproefd:

1.Passum Barbera d’Asti superiore 2010: Concentratie, hoger alcohol (15,5%) en een wereld van intens en rijp fruit is het resultaat van het licht indrogen van de druiven. Droog maar niet drogend, een stevig maar soepel glas.

2.“Best of both worlds”, aldus Giorgo over de Policalpo. Gemaakt van 60% barbera en 40% cabernet sauvignon. Twee druiven van wereldformaat voor een wijn van grote klasse. 15 dagen schilweking en 1 jaar op vat geven de twee de expressie om elkaar waardig op tanninevlak aan te vullen. Jaargang 2015 mag nog even liggen, maar de potentie is te proeven.

3.Uceline Monferrato Rosso DOC 2011. Wie kent het druivenras uvalino? Mariuccia heeft dit zo goed als uitgestorven ras weer aangeplant en op de wijnkaart gezet. Een pioniersdaad wellicht, want dit ras is beter dan andere rassen bestand tegen grijze rot. Het resultaat: een wijn met zeer uitgesproken karakter, niet te vergelijken qua body en intensiteit. Gewoon veel van alles, maar dan wel in balans qua kruidigheid, zwart fruit, zuren en tannines. Importeur: Harderwijn.

 

Marchesi Alfieri,San Martino Alfieri (www.marchesialfieri.it)

Soms kom je op plekken, en wordt je even stil. Dat overkomt je op het domein van Marchesi Alfiere. Hier ademt alles deftige historie. Da’s niet verwonderlijk, het is sinds het jaar 1616 dé plek van een adellijke familie die door de eeuwen heen al van zich liet spreken. Met beroemde architecten, dichters en zelfs presidenten. Maar de allerbelangrijkste zijn de drie dames Marchesi Alfieri, Emanuela, Antonella and Giovanna, driezussen, nu op respectabele leeftijd. Zij namen het bedrijf van 16 hectares over van hun vader. Wederom dochters in charge, die samen een indrukwekkend portfolio hebben samengesteld van barbera’s, nebiollo’s en zelfs mousserende en droge wijnen van de pinot noir. Deze variëteit staat al sinds de 19^eeeuw op het domein aangeplant, op aanraden van een Franse oenoloog. En even wat anders, er wordt ook wijn gemaakt van de Grignolino. Mario Olivero is de keldermeester, hij adviseert de dames op het oenologische vlak. De proeverij begint met de de 2016 Barbera barrelsamples,die zeer aangenaam is.  De wijnen van deze druif zijn hun paradepaardjes. Dat is zowiezo hun sterke kant, weer een voorbeeld hoe de juiste druif het op de juiste plek met de juiste know how het allerbeste doet. De pinots vind ik minder overtuigend.

Geproefd:

1. Sanoero Grignolino 2017 is een frisse lichtvoetige wijn die licht gekoeld een fantastische lunchbegeleider is. Mario vergelijkt hem met een Dolcetto, maar de grignolio heeft meer pit dan de wijnen van deze wijn. Een ‘schone’ wijn met mooie fruitexpressie en prettige tannines..
2. De trots van keldermeester Mario Olivero is de Alfiera 2015, Barbera d’Asti superiore. Ik snap het, je proeft samengebalde kracht, fruit, tannines en complexiteit. Hij kan nog wel even rijpen op fles. Daar wordt hij alleen maar nog beter van.
3. Als afsluiter de Marchesi Alfiere Blanc de Noir, Metodo Classico; Beetje strenge bubbel met bescheiden fruitexpressie van kersjes. De mousse kan iets minder uitbundig. Een fijne frisse tegenhanger van het zwaardere spul van dit domein.

Importeur: D.R.Trading

 

Cascina Gilli, Castelnuovo Don Bosco (www.cascinagilli.it)

Aangekomen bij het landgoed Cascina Gilli wil je er eigenlijk niet meer weg.  De 18^e-eeuwse villa is een plezier voor het oog, vakkundig en smaakvol ingericht door vrouw des huizes. Je kunt er logeren, maar het is alleen voor mensen in het wijnvak. Niet alleen het domein is prachtig, ook het gebied is adembenemend. Gelegen tussen Castelnuovo Don Bosco and Albugnano, strekken glooiende hellingen beplant met wijnstokken van onder andere de malvasia zich uit. Al dertig jaar bewerktGianni Vergnano met een trouw team de velden van Bricco di Cornareto in de commune Castelnuovo Don Bosco, en de nabijgelegen Schierano heuvel in de commune of Passerano Marmorito. Zoon Paolo Vergnano laat ons de wijnen gemaakt van de druivensoortenfreisa, barbera, bonarda en malvasia  proeven. De Barbera’s hebben iets te veel eikenhout ondergaan, de eigenheid van de wijnen is door het laagje houtaroma’s bedekt.  Degenen die er het meest uitspringen als ‘zeer sprezzatura; zeer vakkundig maar schijnbaar moeiteloos gemaakt zijn de wijnen van de malvasia’s en de mousserende freisias. Wat een frisse klasse, helemaal in balans, elegante body en een superlengte.

Geproefd:

1. Frizzante; half mousserend, een klein bubbeltje waar je mond vrolijk van wordt, zeker als er ook nog een mooie fruitmand aan te pas komt. Typisch freisa met wilde zwarte bes en framboos voor deze Luna di Maggio, Freisa d’Asti DOC.
2. Barbera d’Asti ‘Le More’ op rvs geeft deze versie uit 2016 een heel eigen en jeugdig karakter met veel zwart fruit en een levendig zuurtje. Ondanks zijn jeugd zijn de tannines zacht. Culinaire allemansvriend
3. Malvasia di Castelnuovo Don Bosco van de druif malvasia di schierano. Licht sprankelende rode wijn met maar 5,5% alc. Een geweldige mix van body, elegantie en complexiteit. Koel drinken voor een frisse mond en een helder hoofd achteraf. Heerlijk!  (importeur Vinisimo)

 

Sessanea, Monastero Bormida (www.sessanea.com)

Na een flink aantal haarspeldbochten kom je uit bij Sessanea, een domein waarbij je je afvraagt of er ooit iemand komt. En al zeker niet met een vrachtauto. Maar eenmaal langs de smeedijzeren hekken kom je een beetje thuis. Niet in het minst door de relaxte ontvangst van Franco Ghilardi die hier samen met zijn lief Adelia Vonini al jaren de boel bestierd. Omringd door de ranken van barbera en de moscatodruif vertelt hij hier over de historie van het gebied. En van alle trouwe klanten die hem weten te vinden, ondanks het feit dat je er echt moeite voor moet doen. Ook heeft hij het over zijn manier om natuurwijnen te maken zonder dat je dat proeft. En het is waar. We proeven een verbazingwekkend frisse Chardonnay, met een heel klein pareltje, helemaal gemaakt volgens de principes van vino naturale. Zo worden alle wijnen gemaakt en ongefilterd gebotteld. We zijn hier in hét gebied van de moscatos, maar de echte liefde van Franco is de barberadruif. Dat is zijn kind, en dat is te proeven. Hij maakt er drie, met een totaal verschillend karakter en smaak en allemaal superiores.  Dat komt onder door de verschillende houtrijping. Ze krijgen allemaal een andere kleur afsluiting ter herkenning. De rijping varieert van 18 tot soms wel tot 30 maanden, zodat ze na een paar jaar flesrijping dat soort wijn worden waar hij als maker achter kan staan.  Dat was het geval met de 2014. Dat duurde wat langer. En de wijn is eleganter en zachter dan de 2013. Maar nog wel met de Sessaneau touch; flinke body met aardse kruidigheid, chocolade en zwart fruit. Het alcoholgehalte is flink, maar is goed geïntegreerd.

1. Chardonnay Piemonte Sessena, een geheel afwijkende Chardonnay sprankelt in het glas en verast de mond. De wijn is gemaakt volgens het ‘natuurwijn’ principe, maar niet als zodanig te herkennen. Chardonnay in een van de meest pure en aangename vormen.
2. Dangerously drinkableis deze Sessanea Barbera d’Asti Superiore 2013. Hij heeft alles; kruidigheid, je herkent kardemom en peper, het fruit van wilde zwarte bessen. Maar ook mineraliteit en zuren. Altijd een doosje op voorraad!
3. We zijn hier in het land van de muskaatdruif. Dat is een prachtige afsluiting van de proeverij en een perfect huwelijk van zuur en zoet, totaal in balans met abrikoos, honing en citrus. Volgens Franco is dit de liquide samenvatting van Verdi’s Rigoletto. Daarbij kun je ook alleen maar rustig gaan zitten en het allemaal over je heen laten komen. Dat doen we.